اگر چک صیادی برگشت بخورد چه می شود؟

تغییرات قانون چک برگشتی

در گذشته در زمینه چک‌ شاهد بروز تخلفات بسیاری چون، بی محل بودن چک، عدم وجود نقدینگی در حساب چک و... بودیم. بر همین اساس به منظور بهبود وضعیت وصول چک‌ها، کاهش تخلفات و افزایش شفافیت در معاملات، قوانین جدیدی در رابطه چک‌های برگشتی اعمال شد.

یکی از قوانین ثبت اطلاعات چک در سامانه صیاد است که بر این مبنا تمام چک‌ها الزام دارند که در سامانه صیاد (سامانه یکپارچه الکترونیکی چک) ثبت شوند. این اقدام به منظور جلوگیری از صدور چک‌های بی‌محل، کاهش احتمال برگشت خوردن چک صیادی،  و افزایش شفافیت در معاملات صورت گرفته است. به این ترتیب اگر چکی در سامانه صیاد ثبت نشده باشد و گیرنده قصد برگشت زدن آن را داشته باشد، با چالش‌های بسیاری مواجه خواهد شد. چرا که الزام به ثبت چک در سامانه صیاد الزامی است.

این را هم بگوییم که بر اساس قانون جدید، مجازات‌های سنگینی برای افرادی که چک برگشتی در سابقه بانکی خود دارند در نظر گرفته شده است. این مجازات‌ها شامل محدودیت‌های بانکی و قانونی مانند ممنوعیت افتتاح حساب جدید و محدودیت در دریافت تسهیلات بانکی می‌شود. همچنین در حال حاضر و بر اساس قوانین جدید چک، امکان استعلام و وضعیت اعتباری صادرکننده چک از طریق سامانه صیاد فراهم شده است. به این ترتیب فرد دریافت‌کننده چک می‌تواند با اطلاع از سابقه طرف مقابل برای معامله با وی و دریافت چک تصمیم‌گیری کند.
از سوی دیگر، امکان صدور چک‌های الکترونیکی فراهم شد تا سرعت نقل و انتقال و نقد شدن چک‌ها افزایش یابد و همچنین صدور چک‌های کاغذی محدودتر شود.

همچنین در قانون جدید، مهلت زمانی رسیدگی به شکایات مربوط به چک‌های برگشتی کاهش یافته است. این اقدام به منظور تسریع در فرایند دادرسی و جلوگیری از طولانی شدن فرایندهای قانونی انجام شده است.

رفع سوء اثر چک برگشتی

شاید این سوال برای افرادی که به تازگی سرو کارشان با چک و اسناد بانکی افتاده است وجود داشته باشد که اگر چک برگشت بخورد چه می‌شود؟ و این اتفاق چه اثرات منفی در کارنامه بانکی صاحبان حساب دارد؟ در این باره باید بگوییم که برگشت خوردن چک عواقب و اثراث منفی در کارنامه بانکی صاحبان دارد. عواقبی چون اعمال محدودیت‌های بانکی و قانونی مانند، ممنوعیت افتتاح حساب جدید و محدودیت در دریافت تسهیلات بانکی. به همین دلیل است که صاحبان دسته چک، تمام تلاش خود را می‌کنند تا چک بنفش آنها برگشت نخورد.

با این حال اگر به هر دلیلی چک برگشت خورد، راهکاری برای رفع سوء اثر چک برگشتی وجود دارد. به صورت کلی رفع این اثر منفی در ایران مستلزم طی کردن مراحل مشخص و انجام اقدامات قانونی است. ابتدا چک برگشتی به زبان ساده را می‌شناسید و در مرحله بعد با مراحل رفع سوء اثر چک برگشتی آشنا می‌شوید.

چک برگشتی به زبان ساده

چک برگشتی به زبان ساده یعنی اگر به هر دلیلی چکی که صادر شده است نقد نشود، شما در لیست بدحسابان بانکی قرار می‌گیرید. این دلایل می‌تواند موجودی ناکافی حساب بانکی، مشکلات امضا، نقص اطلاعات، مسدودی حساب و... باشد.

مراحل رفع سوء اثر چک برگشتی

در وحله اول شما باید برای تسویه چک اقدام کنید. ساده‌ترین روش رفع سوء اثر، پرداخت کامل وجه چک به دارنده آن است. پس از تسویه، دارنده چک باید اصل چک را به شما بازگرداند و تاییدیه‌ای مبنی بر وصول وجه صادر کند. البته شما همچنین ملزم به دریافت رضایت‌نامه از دارنده چکی که برگشت خورده است هستید تا پس از تسویه وجه چک، دارنده چک به بانک مراجعه کرده و با ارائه چک و تاییدیه وصول، رضایت‌نامه‌ای برای رفع سوء اثر از چک صادر کند. پس از ارائه این مدارک به بانک، در مورد اینکه محدودیت‌های بانکی از شما برداشته شود یا خیر، تصمیم‌گیری می‌شود.

این را هم باید بدانید که مدت زمان رفع سوء اثر ممکن است چند روز تا چند هفته زمان ببرد. پس صبور باشید.

روش های مطالبه چک توقیف اموال

مطالبه چک و توقیف اموال در ایران به عنوان روشی برای دریافت وجه چک برگشتی از صادرکننده انجام می‌شود. این فرایند به دو روش حقوقی و کیفری قابل انجام است. در روش حقوقی ابتدا باید برای ارائه درخواست صدور گواهی عدم پرداخت اقدام کنید و پس از مراجعه به بانک و برگشت چک، گواهی عدم پرداخت چک را از بانک دریافت کنید. حالا نوبت به تنظیم دادخواست حقوقی می‌رسد که با ارائه گواهی عدم پرداخت و اصل چک به دادگاه صالح، باید دادخواست حقوقی تنظیم کنید. پس از ثبت دادخواست به پیگیری‌های لازم از طریق مراجع قضایی ادامه دهید. پس از بررسی دادگاه، در صورت تایید، حکم قطعی صادر می‌شود. پس از صدور حکم قطعی، می‌توانید از دادگاه تقاضای توقیف اموال صادرکننده چک را داشته باشید. دادگاه با بررسی اموال صادرکننده، اقدام به توقیف آن‌ها می‌کند.

اگر قصد دارید از روش کیفری برای این موضوع اقدام کنید، باید ابتدا به دادسرا مراجعه و اصل چک برگشتی و گواهی عدم نقد شدن چک را ارائه دهید. دادسرا پس از بررسی شکایت، در صورت وجود دلایل کافی، پرونده را به دادگاه کیفری ارجاع می‌دهد. در مرحله بعد در دادگاه کیفری، پس از بررسی مدارک و مستندات، در صورت تایید جرم، حکم کیفری صادر می‌شود که می‌تواند شامل جریمه، حبس یا سایر مجازات‌ها باشد. پس از صدور حکم کیفری، شما می‌توانید درخواست توقیف اموال صادرکننده چک را از دادگاه بخواهید. دادگاه با بررسی اموال صادرکننده، اقدام به توقیف آن‌ها می‌کند.

چک های برگشتی قدیمی

چک‌های بنفش رنگ صیادی از مدتها پیش جایگزین چک‌های کرم رنگ قدیمی شده‌اند و در معاملات امروز جایی ندارند. اما اگر به هر دلیلی چکی از قدیم دارید که برگشت خورده است، باید بدانید که در صورت برگشت خوردن این چک‌ها به دلایلی چون نداشتن موجودی در حساب، امضای نادرست، تاریخ چک منقضی شده، حساب بسته شده یا دلایل دیگر دارای عواقب یا جرایمی برای صادرکننده چک است.

در این موارد، بانک می‌تواند اقدام به برگشت چک نماید و اطلاعات این برگشت به بانکی که چک صادرکننده را ارائه داده است، ارسال می‌شود.

استعلام چک با کد ملی

برای استعلام چک روش‌های مختلفی وجود دارد که استعلام از طریق کد ملی یکی از ساده‌ترین روش‌هاست. برخی از بانک‌ها و مؤسسات مالی این خدمات را ارائه می‌دهند تا افراد بتوانند صحت چک‌های دریافتی یا صادر شده را بررسی کنند. علاوه بر این از سامانه‌های اینترنتی بانکی هم می‌توان چک بانکی را استعلام کرد. زیرا برخی بانک‌ها امکان استعلام آنلاین چک را از طریق پنل کاربری اینترنتی خود فراهم کرده‌اند. بانک سامان نیز چنین امکانی را فراهم کرده است. به این ترتیب تمامی مشتریان شبکه بانکی می‌توانند از این پس می‌توانند با ارسال شناسه استعلام 16 رقمی مندرج در چک‌های صیادی به سامانه استعلام پیامکی بانک مرکزی، از وضعیت اعتباری صادرکننده چک مطلع شوند.

بر این اساس تمامی مشتریان شبکه بانکی می‌توانند با ارسال شناسه استعلام 16 رقمی مندرج در چک‌های صیادی به سامانه استعلام پیامکی این بانک با سر شماره 701701  و در قالب زیر از وضعیت اعتباری صادرکننده چک از نظر تعداد و مبلغ چک‌های برگشتی ثبت‌شده نزد بانک مرکزی مطلع شوند.