تفاوت بیمه اختیاری و اجباری چیست؟

بیمه یکی از موارد مهمی است که افراد، شرکت‌ها و... ملزم هستند افراد تحت تکفل یا کارمندان خود را تحت پوشش آن درآورند. به عبارتی بیمه مانند یک چتر حمایتی است که بیمه‌شدگان را در مقابل حوادث و بیماری‌ها تحت پوشش درآورده و از بابت این مسایل جبران هزینه می‌کند. اما آیا بیمه اجباری است یا بیمه یک پوشش اختیاری است؟ تفاوت این دو نوع بیمه در چیست؟ هر کدام از بیمه‌ها چه شرایطی دارند؟ درباره تمام این موارد در مطلب امروز ما بخوانید:

بیمه اجباری چیست؟

بیمه اجباری به بیمه‌نامه‌ای اطلاق می‌شود که تحت قوانین و مقررات قانونی یا اجباری یک کشور یا منطقه مشخص صادر می‌شود. این نوع بیمه تحت فرمایش قانون مورد نیاز است و هر فرد یا شرکت موظف است آن را داشته باشد. به عنوان مثال، بیمه درمانی و بیمه حوادث شخصی برای سازمانهایی که نیرو استخدام می‌کنند اجباری است.

بیمه اختیاری چیست؟

در مقابل بیمه اجباری، بیمه اختیاری قرار دارد و بیمه‌ای است که را هیچ قانونی آن را اجباری نمی‌کند و افراد و شرکت‌ها بر اساس نیاز و تصمیمات شخصی خود این نوع بیمه را خریداری می‌کنند. نمونه این نوع بیمه، بیمه عمر، بیمه آتش سوزی، بیمه موبایل، بیمه سفر و... است.

مزیت بیمه اختیاری چیست؟

بیمه اختیاری مزایای زیادی دارد چون چتر حمایتی کامل‌تری را در کنار بیمه اجباری ارائه می‌دهد. می‌توان گفت که بیمه اختیاری به شما امکان می‌دهد تا پوشش‌های متنوعی را بر اساس نیازها و ترجیحات شخصی خود انتخاب کنید. این شامل بیمه‌های درمانی، بازنشستگی، حوادث شخصی، مسئولیت مدنی و... می‌شود. این موضوع که شما می‌توانید سقف پوشش بیمه‌ای خود را بر اساس نیاز و توان مالی خود تعیین کنید هم یک مزیت به حساب می‌آید. از طرفی بیمه درمانی اختیاری بخش بزرگی از هزینه‌های پزشکی و درمانی را پوشش می‌دهد و خیال شما را بابت هزینه انجام امور پزشکی راحت می‌کند. بیمه بازنشستگی یکی از زیرمجوعه‌های بیمه خویش‌فرماست که به شما کمک می‌کند در دوران بازنشستگی دارای درآمد ثابت باشید.

آیا مزایای قانون کار به بیمه شدگان اختیاری تعلق می گیرد؟

بیمه‌شدگان اختیاری تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی قرار می‌گیرند و از برخی مزایای این سازمان بهره‌مند می‌شوند. اما مزایای قانون کار که معمولاً به بیمه‌شدگان اجباری تعلق می‌گیرد، ممکن است به طور کامل شامل بیمه‌شدگان اختیاری نشود. به عنوان مثال، غرامت دستمزد ایام بیماری و بارداری، بیمه بیکاری، کمک‌هزینه ازدواج و عائله‌مندی ومزایایی نظیر بازنشستگی پیش از موعد برای کارهای سخت و زیان‌آور، معمولاً به بیمه‌شدگان اجباری تعلق می‌گیرد و بیمه‌شدگان اختیاری ممکن است از این مزایا بهره‌مند نشوند.

اختیارات بیمه گذار در بیمه اختیاری چیست؟

به صورت کلی، بیمه اختیاری با فراهم کردن اختیارات گسترده و ارائه اختیار بیشتر به وی برای انتخاب طرح های مختلف برای بیمه‌گذار، به افراد خوداشتغال یا کسانی که شغلی ندارند امکان می‌دهد تا به صورت انعطاف‌پذیرتر خود را تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار دهند. می‌توان گفت که انتخاب نوع پوشش و درصد پرداخت حق بیمه (12، 14 و 18 درصد) ، نحوه و زمان پرداخت، قطع یا ادامه بیمه و استفاده از خدمات مشاوره‌ای و... همه و همه در حیطه اختیارات بیمه گذار است.

حقوق بازنشستگی بیمه اجباری بیشتر است یا اختیاری؟

اگر این سوال برای شما وجود دارد که حقوق بازنشستگی در بیمه اجباری بیشتر است یا اختیاری، باید بگوییم که به طور کلی حقوق بازنشستگی در بیمه اجباری بیشتر است. دلیل این امر هم مشخص است. معمولا در بیمه‌های اجباری پرداخت‌ها بیشتر و منظم‌تر توسط کارفرما و کارگر، صورت می‌گیرد. از سویی مزایای بیمه اجباری بیشتر از بیمه اختیاری است.

پوشش های بیمه تامین اجتماعی بیمه خویش فرما چیست؟

برای برخی از افراد پیش می‌آید که تصمیم می‌گیرند برای مدتی در استخدام شرکتی نباشند و یا به هر دلیلی شخصا و راسا برای بیمه اقدام کنند. این اشخاص پوشش بیمه‌ای خویش فرما را انتخاب می‌کنند. در واقع بیمه خویش فرما به نوعی از بیمه اجتماعی گفته می‌شود که به افرادی که به‌طور اختیاری و به انتخاب خودشان مایل به تحت پوشش بیمه قرار گرفتن هستند، ارائه می‌شود. اکثر افرادی که شغل آزاد دارند از این نوع بیمه استفاده می‌کنند. پوشش‌های بیمه خویش فرما می‌تواند شامل این موارد باشد:

• بیمه بازنشستگی
• بیمه بیکاری
• بیمه درمانی
• بیمه حوادث شخصی
• بیمه مسئولیت مدنی

این پوشش‌ها بسته به قوانین و مقررات مربوطه هر کشور ممکن است متفاوت باشند و معمولاً توسط سازمان‌های تأمین اجتماعی یا سازمان‌های بیمه ملی ارائه می‌شوند.

شرایط دریافت بیمه خویش فرما به چه صورت است؟

دریافت بیمه خویش فرما شرایط و ضوابطی دارد که با رعایت آنها می‌توان تحت پوشش این بیمه قرار گرفت. یکی از این شرایط داشتن شغل آزاد یا غیر رسمی است. پس می‌تواذن گفت که بیمه خویش فرما به نوعی بیمه مشاغل آزاد به حساب می‌آید. چرا که این افراد معمولاً کارفرما ندارند یا تحت پوشش بیمه اجباری قرار ندارند. اگر دارای شغل آزاد هستید، باید به شعبه‌های سازمان تأمین اجتماعی مراجعه کرده و درخواست خود را برای دریافت بیمه خویش فرما ثبت کنید. این مرحله شامل پر کردن فرم‌های مورد نیاز و ارائه مدارک شناسایی و مالی است. توجه داشته باشید که پرداخت به موقع حق بیمه از شرایط مهم دریافت بیمه خویش فرماست و مبلغ حق بیمه معمولاً بر اساس درآمد و نوع پوشش بیمه‌ای تعیین می‌شود. همچنین افراد باید اقامت قانونی در کشور مورد نظر داشته باشند تا بتوانند از بیمه خویش فرما استفاده کنند.

معرفی درصد های مختلف پرداختی

جدول معرفی درصدهای مختلف پرداختی برای طرح‌های بیمه اختیاری تأمین اجتماعی (12 درصد، 14 درصد، و 18 درصد) به همراه پوشش‌های بیمه‌ای به شرح زیر است:

نرخ حق بیمه تامین اجتماعی 1403

مرخ حق بیمه تامین اجتماعی در 6 ماه نخست، 6 ماه دوم سال 1403 و اسفند ماه به شرح زیر است:

تعهدات سازمان تامین اجتماعی در برابر بیمه شدگان

سازمان تأمین اجتماعی تعهدات مختلفی را در برابر بیمه‌شدگان خود دارد که به شرح زیر اعلام می‌شود:

1. ارائه خدمات درمانی شامل درمان سرپایی و بستری در مراکز درمانی ملکی و طرف قرارداد سازمان،  پوشش هزینه‌های پزشکی، جراحی، بستری و آزمایش‌های تشخیصی، پوشش داروهای مورد نیاز بیمه‌شدگان از تعهدات سازمان تامین اجتماعی در مورد بیمه‌شدگان است.
2. پرداخت مستمری بازنشستگی به بیمه‌شدگان که به سن بازنشستگی رسیده‌اند و سابقه پرداخت حق بیمه کافی دارند از تعهدات سازمان تامین اجتماعی در قابل بیمه شدگان است.
3.  پرداخت مستمری ازکارافتادگی به بیمه‌شدگانی که به دلیل حوادث یا بیماری‌ها توانایی کار کردن را از دست داده‌اند از وظایف سازمان تامین اجتماعی در قبال بیمه شدگان است.
4. پرداخت مستمری به ورثه بیمه شدگان فوت شده، پرداخت هزینه کفن و دفن هم از تعهداتی است که سازمان تامین اجتماعی در قبال بیمه شدگان دارد.
5. پرداخت مستمری بیکاری به بیمه‌شدگانی که بدون شغل هستند و از پس هزینه‌های خود برنمیایند به عهده سازمان تامین اجتماعی است.
6. پرداخت غرامت دوران بیماری، بارداری و... به عهده این سازمان است.
7. ارائه کمک هزینه ازدواج نیز از وظایفی است که سازمان تامین اجتماعی در قابل زوج های تحت پوشش بیمه به عهده دارد.
8. امکان بازنشستگی پیش از موعد برای بیمه‌شدگانی که در کارهای سخت و زیان‌آور مشغول به کار هستند نیز از تعهداتی است که سازمان تامین اجتماعی به بیمه شدگان دارد.
   
   

تفاوت بیمه 18 درصد با 27 درصد

تفاوت عمده پوشش بیمه‌ای 18 و 27 درصد، هزینه‌های فوت پس از بازنشستگی را پوشش می‌دهد؛ درر حالیکه طرح 18 درصد چنین هزینه‌هایی را پوشش نمی‌دهد. همچنین حقوق بازنشستگی در طرح 27 درصد ممکن است به دلیل پوشش اضافه‌تر، بیشتر از طرح 18 درصد باشد. به این ترتیب طرح بیمه ای 27 درصد، مزایای بیشتری پس از بازنشستگی دارد تا طرح 18 درصد.